1. Giải thích từ ngữ
Xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác được hiểu là hành vi cố ý vượt qua cảnh báo, mã truy cập, tường lửa, sử dụng quyền quản trị của người khác hoặc bằng phương thức khác xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác chiếm quyền điều khiển; can thiệp vào chức năng hoạt động của phương tiện điện tử; lấy cắp, thay đổi, hủy hoại, làm giả dữ liệu hoặc sử dụng trái phép các dịch vụ.
2. Tội danh
“Điều 289. Tội xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác
1. Người nào cố ý vượt qua cảnh báo, mã truy cập, tường lửa, sử dụng quyền quản trị của người khác hoặc bằng phương thức khác xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác chiếm quyền điều khiển; can thiệp vào chức năng hoạt động của phương tiện điện tử; lấy cắp, thay đổi, hủy hoại, làm giả dữ liệu hoặc sử dụng trái phép các dịch vụ, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:
a) Có tổ chức;
b) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
c) Thu lợi bất chính từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;
d) Gây thiệt hại từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;
đ) Đối với trạm trung chuyển internet quốc gia, hệ thống cơ sở dữ liệu tên miền và hệ thống máy chủ tên miền quốc gia;
e) Tái phạm nguy hiểm.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 12 năm:
a) Đối với hệ thống dữ liệu thuộc bí mật nhà nước; hệ thống thông tin phục vụ quốc phòng, an ninh;
b) Đối với cơ sở hạ tầng thông tin quốc gia; hệ thống thông tin điều hành lưới điện quốc gia; hệ thống thông tin tài chính, ngân hàng; hệ thống thông tin điều khiển giao thông;
c) Thu lợi bất chính 500.000.000 đồng trở lên;
d) Gây thiệt hại 1.000.000.000 đồng trở lên.
4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”
3. Cấu thành tội phạm
3.1. Khách thể của tội phạm
Tội phạm này xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân và tổ chức liên quan đến thông tin và hệ thống mạng. Cụ thể, nó ảnh hưởng đến sự an toàn, bảo mật và quyền sở hữu của các hệ thống mạng máy tính, mạng viễn thông và phương tiện điện tử, làm tổn hại đến quyền riêng tư và sự ổn định của các hệ thống và dữ liệu của các chủ sở hữu.
3.2. Mặt khách quan của tội phạm
Tội phạm này bao gồm các hành vi như:
- Xâm nhập trái phép vào mạng máy tính: Truy cập vào hệ thống máy tính mà không có sự cho phép từ chủ sở hữu hoặc quản lý hệ thống. Ví dụ: sử dụng kỹ thuật hack để vào cơ sở dữ liệu của tổ chức.
- Xâm nhập trái phép vào mạng viễn thông: Truy cập hoặc can thiệp vào hệ thống mạng viễn thông mà không có quyền. Ví dụ: nghe lén cuộc gọi hoặc xâm nhập vào hệ thống giao tiếp điện thoại.
- Xâm nhập trái phép vào phương tiện điện tử: Truy cập vào các thiết bị điện tử cá nhân hoặc doanh nghiệp mà không được phép. Ví dụ: lén truy cập vào email cá nhân hoặc thiết bị lưu trữ.
Các hành vi này có thể dẫn đến:
- Xâm phạm quyền riêng tư: Làm lộ thông tin cá nhân hoặc bí mật của cá nhân, tổ chức, gây thiệt hại về danh dự và quyền lợi.
- Thiệt hại về tài sản: Gây thiệt hại cho thiết bị điện tử hoặc dữ liệu, làm mất mát thông tin, gây chi phí phục hồi và sửa chữa.
- Rối loạn hoạt động: Làm gián đoạn hoặc ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thống mạng, dịch vụ viễn thông hoặc thiết bị điện tử.
Để cấu thành tội phạm, cần chứng minh rằng hành vi xâm nhập trái phép đã dẫn đến các hậu quả cụ thể như xâm phạm quyền riêng tư, thiệt hại tài sản, hoặc rối loạn hoạt động. Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả cần được xác định rõ ràng.
3.3. Mặt chủ quan của tội phạm
Lỗi cố ý: Người phạm tội thực hiện hành vi xâm nhập với mục đích hoặc mong muốn truy cập vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc thiết bị điện tử mà không được phép. Có thể là:
- Cố ý trực tiếp: Người phạm tội biết rõ hành vi của mình là trái phép và có mục đích thực hiện hành vi đó để thu thập thông tin hoặc gây thiệt hại.
- Cố ý gián tiếp: Người phạm tội biết rằng hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng và chấp nhận nguy cơ đó, mặc dù không trực tiếp mong muốn gây ra hậu quả.
Lỗi vô ý: Trong một số trường hợp, người phạm tội có thể không nhận thức được rằng hành vi của mình là trái phép hoặc có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, nhưng lẽ ra phải nhận thức được nguy cơ và hậu quả của hành vi đó.
3.4. Chủ thể của tội phạm
Chủ thể của tội phạm này là bất kỳ cá nhân hoặc tổ chức nào có khả năng thực hiện các hành vi xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử. Cụ thể:
- Người sử dụng mạng hoặc thiết bị điện tử: Những người thực hiện hành vi xâm nhập trái phép vào hệ thống mạng hoặc thiết bị.
- Nhà phát triển phần mềm hoặc hacker: Những người sử dụng kỹ thuật hoặc công cụ để xâm nhập vào hệ thống hoặc thiết bị điện tử.
- Tổ chức hoặc doanh nghiệp: Các tổ chức có thể tham gia vào việc thực hiện hoặc hỗ trợ hành vi xâm nhập trái phép.
Chủ thể phải là người có đủ năng lực trách nhiệm hình sự, tức là người đủ tuổi chịu trách nhiệm và không mắc các bệnh lý tâm thần hoặc bệnh lý khác ảnh hưởng đến khả năng nhận thức hoặc điều khiển hành vi.
Trân trọng./.