Hệ thống quy hoạch quốc gia bao gồm các loại quy hoạch nào? Mối quan hệ giữa các loại quy hoạch được quy định ra sao?

Luật sư cho tôi hỏi: Tôi đang thực hiện một báo cáo tổng hợp phục vụ lãnh đạo địa phương trong việc rà soát, cập nhật các quy hoạch cấp tỉnh. Tuy nhiên, khi nghiên cứu hệ thống quy hoạch theo Luật Quy hoạch, tôi thấy có nhiều loại quy hoạch như quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch ngành, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh,… nhưng chưa hiểu rõ mối quan hệ giữa các loại quy hoạch này, đặc biệt là khi có sự mâu thuẫn xảy ra. Vậy, hệ thống quy hoạch quốc gia bao gồm các loại quy hoạch nào? Mối quan hệ giữa các loại quy hoạch được quy định ra sao?

MỤC LỤC

1. Hệ thống quy hoạch quốc gia bao gồm các loại quy hoạch nào?

2. Mối quan hệ giữa các loại quy hoạch được quy định ra sao?

Trả lời:

1. Hệ thống quy hoạch quốc gia bao gồm các loại quy hoạch nào?

Căn cứ Điều 5 Luật Quy hoạch 2017 quy định như sau:

“Điều 5. Hệ thống quy hoạch quốc gia

1. Quy hoạch cấp quốc gia.

Quy hoạch cấp quốc gia bao gồm quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch ngành quốc gia.

2. Quy hoạch vùng.

3. Quy hoạch tỉnh.

4. Quy hoạch đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt.

Quy hoạch đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội quy định.”

Như vậy, hệ thống quy hoạch quốc gia bao gồm:

- Quy hoạch cấp quốc gia;

- Quy hoạch vùng;

- Quy hoạch tỉnh;

- Quy hoạch đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt.

Theo đó, từ khoản 2 đến khoản 8 Điều 3 Luật Quy hoạch 2017 quy định các khái niệm của hệ thống quy hoạch quốc gia như sau:

“Điều 3. Giải thích từ ngữ

Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

…

2. Quy hoạch tổng thể quốc gia là quy hoạch cấp quốc gia, mang tính chiến lược theo hướng phân vùng và liên kết vùng của lãnh thổ bao gồm đất liền, các đảo, quần đảo, vùng biển và vùng trời; hệ thống đô thị và nông thôn; kết cấu hạ tầng; sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường; phòng, chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế.

3. Quy hoạch không gian biển quốc gia là quy hoạch cấp quốc gia, cụ thể hóa quy hoạch tổng thể quốc gia về phân vùng chức năng và sắp xếp, phân bố hợp lý không gian các ngành, lĩnh vực trên vùng đất ven biển, các đảo, quần đảo, vùng biển, vùng trời thuộc chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia của Việt Nam.

4. Quy hoạch sử dụng đất quốc gia là quy hoạch cấp quốc gia, cụ thể hóa quy hoạch tổng thể quốc gia về phân bổ và khoanh vùng đất đai cho các ngành, lĩnh vực và các địa phương trên cơ sở tiềm năng đất đai.

5. Quy hoạch ngành quốc gia là quy hoạch cấp quốc gia, cụ thể hóa quy hoạch tổng thể quốc gia theo ngành trên cơ sở kết nối các ngành, các vùng có liên quan đến kết cấu hạ tầng, sử dụng tài nguyên, bảo vệ môi trường và bảo tồn đa dạng sinh học.

6. Vùng là một bộ phận của lãnh thổ quốc gia bao gồm một số tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương lân cận gắn với một số lưu vực sông hoặc có sự tương đồng về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, lịch sử, dân cư, kết cấu hạ tầng và có mối quan hệ tương tác tạo nên sự liên kết bền vững với nhau.

7. Quy hoạch vùng là quy hoạch cụ thể hóa quy hoạch tổng thể quốc gia ở cấp vùng về không gian các hoạt động kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, hệ thống đô thị và phân bố dân cư nông thôn, xây dựng vùng liên tỉnh, kết cấu hạ tầng, nguồn nước lưu vực sông, sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường trên cơ sở kết nối các tỉnh.

8. Quy hoạch tỉnh là quy hoạch cụ thể hóa quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng ở cấp tỉnh về không gian các hoạt động kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, hệ thống đô thị và phân bố dân cư nông thôn, kết cấu hạ tầng, phân bố đất đai, sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường trên cơ sở kết nối quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn.”

2. Mối quan hệ giữa các loại quy hoạch được quy định ra sao?

Căn cứ Điều 6 Luật Quy hoạch 2017 sửa đổi bởi điểm b khoản 1 Điều 1 Luật sửa đổi Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu 2024 quy định như sau:

“Điều 6. Mối quan hệ giữa các loại quy hoạch

1. Quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia phải phù hợp với quy hoạch tổng thể quốc gia.

Trường hợp quy hoạch không gian biển quốc gia và quy hoạch sử dụng đất quốc gia có mâu thuẫn với nhau thì phải điều chỉnh và thực hiện theo quy hoạch tổng thể quốc gia.

2. Quy hoạch ngành quốc gia phải phù hợp với quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia.

Trường hợp quy hoạch ngành quốc gia có mâu thuẫn với quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia hoặc các quy hoạch ngành quốc gia mâu thuẫn với nhau thì phải điều chỉnh và thực hiện theo quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia và quy hoạch tổng thể quốc gia.

3. Quy hoạch vùng phải phù hợp với quy hoạch cấp quốc gia; quy hoạch tỉnh phải phù hợp quy hoạch vùng, quy hoạch cấp quốc gia.

Trường hợp quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh có mâu thuẫn với quy hoạch ngành quốc gia thì phải điều chỉnh và thực hiện theo quy hoạch ngành quốc gia và quy hoạch tổng thể quốc gia.

Trường hợp quy hoạch vùng có mâu thuẫn với nhau, quy hoạch tỉnh có mâu thuẫn với nhau thì phải điều chỉnh và thực hiện theo quy hoạch cao hơn; trường hợp quy hoạch tỉnh có mâu thuẫn với quy hoạch vùng thì phải điều chỉnh và thực hiện theo quy hoạch vùng và quy hoạch cấp quốc gia.

4. Quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành phải phù hợp với quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh có liên quan theo quy định của Chính phủ.”

Dựa vào quy định trên có thể thấy mối quan hệ giữa các loại quy hoạch được xác lập theo nguyên tắc bảo đảm tính thống nhất và thứ bậc giữa các cấp độ quy hoạch. Theo đó, quy hoạch không gian biển quốc gia và quy hoạch sử dụng đất quốc gia phải phù hợp với quy hoạch tổng thể quốc gia. Trường hợp hai loại quy hoạch này có mâu thuẫn với nhau thì phải được điều chỉnh và thực hiện theo quy hoạch tổng thể quốc gia. Tương tự, quy hoạch ngành quốc gia phải bảo đảm phù hợp với quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia và quy hoạch sử dụng đất quốc gia. Nếu xảy ra mâu thuẫn giữa các loại quy hoạch ngành hoặc giữa quy hoạch ngành với quy hoạch không gian biển hay quy hoạch sử dụng đất thì phải điều chỉnh và thực hiện theo các quy hoạch có tính cấp cao hơn, bao gồm quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia và quy hoạch tổng thể quốc gia.

Bên cạnh đó, quy hoạch vùng phải phù hợp với quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch tỉnh phải phù hợp với quy hoạch vùng và quy hoạch cấp quốc gia. Trường hợp có mâu thuẫn giữa quy hoạch vùng hoặc quy hoạch tỉnh với quy hoạch ngành quốc gia thì việc điều chỉnh và thực hiện phải theo quy hoạch ngành quốc gia và quy hoạch tổng thể quốc gia. Nếu mâu thuẫn xảy ra giữa các quy hoạch vùng hoặc giữa các quy hoạch tỉnh thì sẽ được điều chỉnh theo quy hoạch cao hơn. Đặc biệt, trong trường hợp quy hoạch tỉnh mâu thuẫn với quy hoạch vùng thì phải điều chỉnh và thực hiện theo quy hoạch vùng và quy hoạch cấp quốc gia. Ngoài ra, các quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành phải phù hợp với quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh có liên quan theo quy định của Chính phủ.

Trân trọng./.