Không phải là người lập di chúc có được quyền yêu cầu công chứng di chúc không?

Luật sư cho tôi hỏi: Tôi có một người bác ruột đã lớn tuổi và đang muốn lập di chúc để lại tài sản cho con cháu. Tuy nhiên, do bác tôi đi lại khó khăn nên tôi muốn thay bác đến văn phòng công chứng để yêu cầu công chứng di chúc mà bác đã viết sẵn. Vậy, trong trường hợp này, tôi có được quyền thay bác tôi đến văn phòng công chứng và yêu cầu công chứng di chúc không?

MỤC LỤC

1. Công chứng là gì?

2. Người có quyền yêu cầu công chứng

3. Không phải là người lập di chúc có được quyền yêu cầu công chứng di chúc không?

Trả lời:

1. Công chứng là gì?

Căn cứ khoản 1 Điều 2 Luật Công chứng 2024 quy định về khái niệm công chứng như sau:

“Điều 2. Giải thích từ ngữ

Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

1. Công chứng là dịch vụ công do công chứng viên của tổ chức hành nghề công chứng thực hiện để chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của giao dịch mà luật quy định phải công chứng, luật giao Chính phủ quy định phải công chứng hoặc cá nhân, tổ chức tự nguyện yêu cầu công chứng.

Cơ quan đại diện ngoại giao, cơ quan đại diện lãnh sự của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài được công chứng giao dịch theo quy định tại Điều 73 của Luật này.”

Như vậy, công chứng là dịch vụ công do công chứng viên của tổ chức hành nghề công chứng thực hiện để chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của giao dịch mà luật quy định phải công chứng, luật giao Chính phủ quy định phải công chứng hoặc cá nhân, tổ chức tự nguyện yêu cầu công chứng.

2. Người có quyền yêu cầu công chứng

Căn cứ khoản 3 Điều 2 Luật Công chứng 2024 quy định như sau:

“Điều 2. Giải thích từ ngữ

Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

…

3. Người yêu cầu công chứng là cá nhân, tổ chức trong nước hoặc cá nhân, tổ chức nước ngoài tham gia giao dịch có yêu cầu công chứng giao dịch theo quy định của Luật này.”

Như vậy, người yêu cầu công chứng là cá nhân, tổ chức trong nước hoặc cá nhân, tổ chức nước ngoài tham gia giao dịch có yêu cầu công chứng giao dịch theo quy định của Luật Công chứng 2024. Nếu người yêu cầu công chứng là cá nhân thì phải có năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch mà mình thực hiện. Còn trong trường hợp, người yêu cầu công chứng là tổ chức thì việc yêu cầu công chứng được thực hiện thông qua người đại diện theo pháp luật hoặc người đại diện theo ủy quyền của tổ chức đó.

3. Không phải là người lập di chúc có được quyền yêu cầu công chứng di chúc không?

Căn cứ khoản 1 Điều 58 Luật Công chứng 2024 quy định như sau:

“Điều 58. Công chứng di chúc

1. Người lập di chúc không được ủy quyền cho người khác mà phải tự mình ký hoặc ký và điểm chỉ vào bản di chúc được công chứng. Trường hợp người lập di chúc không ký được và không điểm chỉ được thì việc lập di chúc phải có người làm chứng theo quy định tại khoản 2 Điều 49 của Luật này.”

Theo đó, người lập di chúc phải tự mình thực hiện việc ký hoặc ký và điểm chỉ vào bản di chúc khi công chứng và không được ủy quyền cho người khác thực hiện thay. Điều này cho thấy, chỉ người lập di chúc mới có quyền yêu cầu công chứng. Người khác (kể cả thân thích) không có quyền yêu cầu công chứng di chúc thay cho người lập di chúc. Trường hợp người lập di chúc không thể ký và điểm chỉ thì vẫn phải có người làm chứng theo quy định pháp luật.

Do đó, bạn không có quyền thay bác bạn đến văn phòng công chứng yêu cầu công chứng di chúc thay cho bác của mình. Nếu bác bạn không thể ký và điểm chỉ thì phải có người làm chứng theo quy định của pháp luật.

Trân trọng./.