Kiểu dáng công nghiệp là gì? Điều kiện bảo hộ kiểu dáng công nghiệp?

Luật sư cho tôi hỏi: Tôi là một nhà thiết kế sản phẩm, vừa sáng tạo ra một chiếc ghế sofa với thiết kế độc đáo, kết hợp màu sắc và hình khối mới lạ. Sau khi hoàn thiện, tôi muốn đăng ký bảo hộ kiểu dáng công nghiệp để tránh bị sao chép. Vậy, thiết kế chiếc ghế sofa của tôi cần đáp ứng những điều kiện gì để có thể đăng ký bảo hộ kiểu dáng công nghiệp?

MỤC LỤC

1. Kiểu dáng công nghiệp là gì?

2. Điều kiện bảo hộ kiểu dáng công nghiệp

3. Đối tượng không được bảo hộ với danh nghĩa là kiểu dáng công nghiệp

Trả lời:

1. Kiểu dáng công nghiệp là gì?

Theo khoản 13 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi bởi điểm b khoản 1 Điều 1 Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi 2022 như sau:

“Điều 4. Giải thích từ ngữ

Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

…

13. Kiểu dáng công nghiệp là hình dáng bên ngoài của sản phẩm hoặc bộ phận để lắp ráp thành sản phẩm phức hợp, được thể hiện bằng hình khối, đường nét, màu sắc hoặc sự kết hợp những yếu tố này và nhìn thấy được trong quá trình khai thác công dụng của sản phẩm hoặc sản phẩm phức hợp.”

Như vậy, kiểu dáng công nghiệp là hình dáng bên ngoài của một sản phẩm hoặc bộ phận của sản phẩm, có thể được lắp ráp thành một sản phẩm phức hợp, được thể hiện qua các yếu tố như hình khối, đường nét, màu sắc, hoặc sự kết hợp của những yếu tố này. Một yếu tố quan trọng của kiểu dáng công nghiệp là hình dáng của sản phẩm phải có thể nhìn thấy được trong quá trình sử dụng hoặc khai thác công dụng của sản phẩm. Điều này có nghĩa là kiểu dáng công nghiệp không chỉ liên quan đến vẻ ngoài của sản phẩm mà còn phải có tính thực tế, dễ dàng nhận diện và có giá trị trong việc nâng cao tính thẩm mỹ và công dụng của sản phẩm trong thực tế.

2. Điều kiện bảo hộ kiểu dáng công nghiệp

Căn cứ Điều 63 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 quy định về điều kiện chung đối với kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ như sau:

“Điều 63. Điều kiện chung đối với kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ

Kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ nếu đáp ứng các điều kiện sau đây:

1. Có tính mới;

2. Có tính sáng tạo;

3. Có khả năng áp dụng công nghiệp.”

Như vậy, để được bảo hộ kiểu dáng công nghiệp, sản phẩm phải đáp ứng ba điều kiện sau: có tính mới, có tính sáng tạo và có khả năng áp dụng công nghiệp.

Tính mới của kiểu dáng công nghiệp được quy định tại Điều 65 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi, bổ sung 2022:

“Điều 65. Tính mới của kiểu dáng công nghiệp

1. Kiểu dáng công nghiệp được coi là có tính mới nếu kiểu dáng công nghiệp đó khác biệt đáng kể với những kiểu dáng công nghiệp đã bị bộc lộ công khai dưới hình thức sử dụng, mô tả bằng văn bản hoặc bất kỳ hình thức nào khác ở trong nước hoặc ở nước ngoài trước ngày nộp đơn hoặc trước ngày ưu tiên nếu đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp được hưởng quyền ưu tiên.

2. Hai kiểu dáng công nghiệp không được coi là khác biệt đáng kể với nhau nếu chỉ khác biệt về những đặc điểm tạo dáng không dễ dàng nhận biết, ghi nhớ và không thể dùng để phân biệt tổng thể hai kiểu dáng công nghiệp đó.

3. Kiểu dáng công nghiệp được coi là chưa bị bộc lộ công khai nếu chỉ có một số người có hạn được biết và có nghĩa vụ giữ bí mật về kiểu dáng công nghiệp đó.

4. Kiểu dáng công nghiệp không bị coi là mất tính mới nếu được công bố trong các trường hợp sau đây với điều kiện đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp được nộp trong thời hạn sáu tháng kể từ ngày công bố:

a) Kiểu dáng công nghiệp bị người khác công bố nhưng không được phép của người có quyền đăng ký quy định tại Điều 86, Điều 86acủa Luật này;

b) Kiểu dáng công nghiệp được người có quyền đăng ký quy định tại Điều 86, Điều 86acủa Luật này công bố dưới dạng báo cáo khoa học;

c) Kiểu dáng công nghiệp được người có quyền đăng ký quy định tại Điều 86, Điều 86acủa Luật này trưng bày tại cuộc triển lãm quốc gia của Việt Nam hoặc tại cuộc triển lãm quốc tế chính thức hoặc được thừa nhận là chính thức.”

Tính sáng tạo của kiểu dáng công nghiệp được quy định tại Điều 66 Luật Sở hữu trí tuệ 2005:

“Điều 66. Tính sáng tạo của kiểu dáng công nghiệp

Kiểu dáng công nghiệp được coi là có tính sáng tạo nếu căn cứ vào các kiểu dáng công nghiệp đã được bộc lộ công khai dưới hình thức sử dụng, mô tả bằng văn bản hoặc bất kỳ hình thức nào khác ở trong nước hoặc ở nước ngoài trước ngày nộp đơn hoặc trước ngày ưu tiên của đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp trong trường hợp đơn được hưởng quyền ưu tiên, kiểu dáng công nghiệp đó không thể được tạo ra một cách dễ dàng đối với người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực tương ứng.”

Khả năng áp dụng công nghiệp của kiểu dáng công nghiệp được quy định tại Điều 67 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 như sau:

“Điều 67. Khả năng áp dụng công nghiệp của kiểu dáng công nghiệp

Kiểu dáng công nghiệp được coi là có khả năng áp dụng công nghiệp nếu có thể dùng làm mẫu để chế tạo hàng loạt sản phẩm có hình dáng bên ngoài là kiểu dáng công nghiệp đó bằng phương pháp công nghiệp hoặc thủ công nghiệp.”

3. Đối tượng không được bảo hộ với danh nghĩa là kiểu dáng công nghiệp

Căn cứ Điều 64 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 quy định như sau:

“Điều 64. Đối tượng không được bảo hộ với danh nghĩa kiểu dáng công nghiệp

Các đối tượng sau đây không được bảo hộ với danh nghĩa kiểu dáng công nghiệp:

1. Hình dáng bên ngoài của sản phẩm do đặc tính kỹ thuật của sản phẩm bắt buộc phải có;

2. Hình dáng bên ngoài của công trình xây dựng dân dụng hoặc công nghiệp;

3. Hình dáng của sản phẩm không nhìn thấy được trong quá trình sử dụng sản phẩm.”

Theo đó, không bảo hộ kiểu dáng công nghiệp đối với hình dáng bên ngoài của sản phẩm nếu đặc tính kỹ thuật của sản phẩm yêu cầu phải có hình dáng đó; hình dáng bên ngoài của công trình xây dựng dân dụng hoặc công nghiệp và hình dáng của sản phẩm mà không thể nhìn thấy trong quá trình sử dụng sản phẩm. Các đối tượng này không đáp ứng yêu cầu về tính mới và tính sáng tạo của kiểu dáng công nghiệp, do vậy không đủ điều kiện để được bảo vệ theo luật.

Như vậy, căn cứ vào các quy định trên thì chiếc ghế sofa của bạn cần có tính mới, tính sáng tạo và có khả năng áp dụng công nghiệp theo Điều 63 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 và không là đối tượng được quy định tại Điều 64 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 thì mới có thể đăng ký bảo hộ kiểu dáng công nghiệp.

Trân trọng./.