Tiền án, tiền sự là gì? Phân biệt tiền án và tiền sự?
Luật sư cho tôi hỏi: Tôi nghe nhiều người nhắc đến "tiền án" và "tiền sự" nhưng chưa hiểu rõ hai khái niệm này khác nhau thế nào, tìm trong Bộ luật Hình sự năm 2015 cũng không có. Vậy tiền án, tiền sự là gì? Và cách phân biệt tiền án và tiền sự ra sao? Nhờ luật sư giải đáp giúp tôi.
MỤC LỤC
2. Phân biệt tiền án và tiền sự như thế nào?
Trả lời:
1.Tiền án, tiền sự là gì?
Hiện nay, pháp luật Việt Nam không còn sử dụng khái niệm "tiền án, tiền sự" như một thuật ngữ pháp lý chính thức. Tuy nhiên, để hiểu rõ bản chất của các thuật ngữ này, có thể tham khảo tinh thần của Nghị quyết số 01-HĐTP của Hội đồng thẩm phán Toà án nhân dân tối cao số 01-HĐTP ngày 18 tháng 10 năm 1990 hướng dẫn về việc áp dụng Điều 44 Bộ luật Hình sự (đã hết hiệu lực). Theo đó:
- Tiền án được hiểu là đặc điểm nhân thân chỉ việc một người đã từng bị kết án và áp dụng hình phạt mà chưa được xóa án tích. Nếu người đó đã được xóa án tích thì được coi như chưa bị kết án, và không còn bị coi là có tiền án. Tiền án được đặt ra khi phát sinh trách nhiệm hình sự.
- Tiền sự được hiểu là đặc điểm nhân thân chỉ việc một người thực hiện hành vi vi phạm pháp luật nhưng chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự và đã bị kỷ luật, bị xử phạt vi phạm hành chính mà chưa được xóa kỷ luật, xóa việc xử phạt hành chính. Người đã được xóa kỷ luật, xóa việc xử phạt vi phạm hành chính (tức là đã được coi như chưa bị kỷ luật, chưa bị xử phạt vi phạm hành chính) thì không coi là có tiền sự. Tiền sự được đặt ra khi phát sinh trách nhiệm hành chính.
2. Phân biệt tiền án và tiền sự như thế nào?
Tiêu chí phân biệt | Tiền án | Tiền sự |
Mức độ nguy hiểm của hành vi vi phạm pháp luật | Nghiêm trọng, trở thành Tội phạm theo quy định của Bộ luật Hình sự. | Ít nghiêm trọng hơn, chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự. |
Hậu quả pháp lý khi có tiền án/tiền sự | - Khi chưa được xóa án tích mà lại thực hiện hành vi phạm tội được coi tái phạm, tái phạm nguy hiểm, là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự (Điều 53, điểm h Điều 52 Bộ luật Hình sự năm 2015); - Trong một số điều luật của Bộ luật Hình sự năm 2015 có quy định “đã bị kết án về tội này, chưa được xoá án tích mà còn vi phạm” thì tiền án còn được xem xét là yếu tố định tội đối với người có hành vi vi phạm pháp luật. Ngoài ra, người có tiền án có thể bị một số hạn chế về quyền lợi như cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định, cấm cư trú, quản chế, … (Điều 41, 42, 43 Bộ luật Hình sự năm 2015) | - Khi chưa được coi là chưa bị xử lý vi phạm hành chính mà tiếp tục vi phạm hành chính có thể được coi là tái phạm, và là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hành chính (Khoản 5, Điều 2, điểm b khoản 1 Điều 10 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012); - Trong một số điều luật của Bộ luật Hình sự năm 2015 có quy định “đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm” thì tiền sự còn được xem xét là yếu tố định tội đối với người có hành vi vi phạm pháp luật. |
Trường hợp được xóa tiền án/tiền sự | - Người bị kết án được xóa tiền án theo quy định từ Điều 70 đến Điều 73 Bộ luật Hình sự năm 2015 bao gồm: + Đương nhiên được xóa án tích; + Xóa án tích theo quyết định của Tòa án; + Xóa án tích trong trường hợp đặc biệt. - Thời hạn để xóa tiền án quy định tại Điều 70 và Điều 71 Bộ luật Hình sự năm 2015 căn cứ vào hình phạt chính đã tuyên. | Cá nhân, tổ chức bị xử phạt vi phạm hành chính, nếu trong thời hạn 06 tháng, kể từ ngày chấp hành xong quyết định xử phạt cảnh cáo hoặc 01 năm, kể từ ngày chấp hành xong quyết định xử phạt hành chính khác hoặc từ ngày hết thời hiệu thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính mà không tái phạm thì được coi là chưa bị xử phạt vi phạm hành chính (khoản 1 Điều 7 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012). |
Hệ quả pháp lý khi được xóa tiền án/tiền sự | Người được xóa tiền án được coi như chưa bị kết án. | Người được xóa tiền sự được coi như chưa bị xử phạt vi phạm hành chính. |
Trân trọng./.
