1. Giải thích từ ngữ

Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi được hiểu là hành vi sử dụng chức vụ quyền hạn của mình để tác động, gây ảnh hưởng đến người có chức vụ quyền hạn khác thực hiện công việc theo yêu cầu, đề nghị của mình để trục lợi từ bên thứ ba.

2. Tội danh

“Điều 366. Tội lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi

1. Người nào trực tiếp hoặc qua trung gian nhận bất kỳ lợi ích nào sau đây để dùng ảnh hưởng của mình thúc đẩy người có chức vụ, quyền hạn làm hoặc không làm một việc thuộc trách nhiệm của họ hoặc làm một việc không được phép làm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng;

b) Lợi ích phi vật chất.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

a) Phạm tội 02 lần trở lên;

b) Tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

c) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội trong trường hợp tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá 500.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.

4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.”

3. Cấu thành tội phạm

3.1. Khách thể của tội phạm

Khách thể tội lợi dụng chức vụ quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi là hành vi xâm phạm những quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ, đảm bảo sự hoạt động đúng đắn của các cơ quan, tổ chức và uy tín của các cơ quan, tổ chức đó.

3.2. Mặt khách quan của tội phạm

Hành vi lợi dụng ảnh hưởng ở đây là việc một cá nhân sử dụng uy tín, mối quan hệ hoặc ảnh hưởng của mình đối với người có chức vụ, quyền hạn để đạt được mục đích trục lợi. Người phạm tội có thể trực tiếp hoặc gián tiếp tạo ra sự ảnh hưởng lên người có chức vụ, quyền hạn, khiến họ phải thực hiện hoặc không thực hiện một công việc nào đó vì lợi ích cá nhân của người phạm tội. Hành vi lợi dụng có thể thực hiện bằng nhiều cách thức khác nhau, như đe dọa, dụ dỗ, nài nỉ, hoặc thông qua các hình thức tác động khác để người có chức vụ, quyền hạn làm theo yêu cầu của mình.

Hậu quả của hành vi này không phải là yếu tố bắt buộc để cấu thành tội phạm, nhưng trong thực tế, hành vi lợi dụng ảnh hưởng để trục lợi thường gây ra những hậu quả tiêu cực đối với công tác quản lý nhà nước, làm suy giảm niềm tin của nhân dân vào cơ quan nhà nước và làm ảnh hưởng đến trật tự xã hội. Hậu quả có thể biểu hiện qua việc người có chức vụ, quyền hạn bị lợi dụng thực hiện những hành vi trái pháp luật hoặc thiếu công bằng trong việc giải quyết các công việc liên quan đến công vụ.

Phải có mối quan hệ nhân quả giữa hành vi lợi dụng ảnh hưởng và mục đích trục lợi. Tức là hành vi lợi dụng ảnh hưởng phải là nguyên nhân dẫn đến việc trục lợi. Nếu không chứng minh được mối quan hệ nhân quả này, hành vi sẽ không đủ cơ sở để cấu thành tội phạm.

3.3. Mặt chủ quan của tội phạm

Mặt chủ quan của tội lợi dụng chức vụ quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi là được thực hiện bởi lỗi cố ý. Tức là người phạm tội có nhận thức rõ về hành vi vi phạm của mình sẽ gây thiệt hại cho cơ quan, tổ chức và thấy được hậu quả xảy ra nhưng vẫn thực hiện hành vi vi phạm.

Mục đích chính của hành vi này là trục lợi, tức là đạt được một lợi ích vật chất hoặc phi vật chất nhất định. Lợi ích này có thể là tiền bạc, tài sản, vị trí công việc, hoặc bất kỳ lợi ích nào khác mà người phạm tội mong muốn. Hành vi trục lợi phải là mục tiêu cuối cùng của việc lợi dụng ảnh hưởng. Nếu không có mục đích trục lợi, hành vi này có thể không cấu thành tội phạm theo quy định của pháp luật.

3.4. Chủ thể của tội phạm

Người phạm tội phải đủ 16 tuổi trở lên và phải có năng lực trách nhiệm hình sự. Người phạm tội lợi dụng chức vụ quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi là người có chức vụ là người do bổ nhiệm, do bầu cử, do hợp đồng hoặc do một hình thức khác, có hưởng lương hoặc không hưởng lương, được giao thực hiện một nhiệm vụ nhất định và có quyền hạn nhất định trong khi thực hiện công vụ, nhiệm vụ.

Trân trọng./.