Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh) trong việc thực hiện chính sách tinh giản biên chế theo mô hình chính quyền địa phương 02 cấp được quy định như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Trong quá trình tổ chức thực hiện mô hình chính quyền địa phương 02 cấp theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương, trách nhiệm cụ thể của Ủy ban nhân dân và Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh (gồm tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương) trong việc triển khai, chỉ đạo, giám sát và bảo đảm thực hiện đúng các chính sách tinh giản biên chế được quy định như thế nào?
MỤC LỤC
Trả lời:
1. Tinh giản biên chế là gì?
Tinh giản biên chế được hiểu là việc đánh giá, phân loại, đưa ra khỏi biên chế những người dôi dư, không đáp ứng yêu cầu công việc, không thể tiếp tục bố trí sắp xếp công tác khác và giải quyết chế độ, chính sách đối với những người thuộc diện tinh giản biên chế.
Theo đó, tinh giản biên chế là một trong những giải pháp quan trọng nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước, thông qua việc loại bỏ khỏi biên chế những đối tượng không đáp ứng được yêu cầu công tác, không còn phù hợp với vị trí việc làm hoặc không thể bố trí sắp xếp lại công việc. Việc tinh giản biên chế là một chủ trương cần thiết nhằm xây dựng một bộ máy nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực và hiệu quả. Quá trình này được thực hiện dựa trên các căn cứ pháp lý rõ ràng, giúp loại bỏ những cá nhân không đủ năng lực, dôi dư, đồng thời đảm bảo quyền lợi chính đáng cho những người bị ảnh hưởng. Tinh giản biên chế không chỉ giúp tiết kiệm ngân sách nhà nước mà còn góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước.
2. Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh) trong việc thực hiện chính sách tinh giản biên chế theo mô hình chính quyền địa phương 02 cấp được quy định như thế nào?
Căn cứ theo Điều 14 Nghị định số 154/2025/NĐ-CP ngày 15/6/2025 của Chính phủ về việc quy định tinh giản biên chế như sau:
“Điều 14. Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh)
1. Đối với Ủy ban nhân dân cấp tỉnh
a) Chỉ đạo triển khai tinh giản biên chế theo quy định tại Nghị định này;
b) Chỉ đạo, hướng dẫn người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc phạm vi quản lý xây dựng kế hoạch tinh giản biên chế hàng năm; lập danh sách đối tượng tinh giản biên chế và dự toán kinh phí thực hiện tinh giản biên chế theo đúng quy định;
c) Chỉ đạo Sở Nội vụ thẩm định danh sách đối tượng tinh giản biên chế của các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc phạm vi quản lý;
d) Chỉ đạo Sở Tài chính thẩm định dự toán kinh phí thực hiện tinh giản biên chế của các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc phạm vi quản lý; trình cấp có thẩm quyền bố trí kinh phí từ dự toán chi ngân sách nhà nước hàng năm để thực hiện việc chi trả chính sách cho đối tượng tinh giản biên chế theo quy định;
đ) Hàng năm, căn cứ tình hình thực hiện chính sách tinh giản biên chế (bao gồm số đối tượng tinh giản biên chế, số tiền trợ cấp cho từng đối tượng tinh giản biên chế quy định tại khoản 3 Điều 12 Nghị định này), dự kiến kế hoạch thực hiện tinh giản biên chế năm sau liền kề, chỉ đạo Sở Tài chính xây dựng dự toán kinh phí thực hiện chính sách tinh giản biên chế để tổng hợp chung vào nhu cầu thực hiện cải cách tiền lương trong dự toán ngân sách nhà nước của năm sau liền kề của địa phương;
e) Định kỳ trước ngày 15 tháng 02 hàng năm, tổng hợp kết quả, đánh giá tình hình thực hiện tinh giản biên chế của năm trước liền kề thuộc phạm vi quản lý và gửi Bộ Nội vụ, Bộ Tài chính tổng hợp để báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
2. Đối với Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh
a) Phê duyệt danh sách đối tượng tinh giản biên chế và kinh phí thực hiện tinh giản biên chế của cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc phạm vi quản lý; đồng thời chịu trách nhiệm về quyết định phê duyệt này;
b) Trường hợp thực hiện tinh giản biên chế không đúng quy định thì thực hiện việc thu hồi nộp ngân sách kinh phí thực hiện tinh giản biên chế, thu hồi các quyết định giải quyết tinh giản biên chế và bố trí cho những người không thuộc đối tượng tinh giản biên chế trở lại làm việc; đồng thời, xem xét xử lý trách nhiệm các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có liên quan và chịu trách nhiệm theo quy định của pháp luật về việc thực hiện không đúng quy định về tinh giản biên chế.”
Dẫn chiếu khoản 3 Điều 12 Nghị định số 154/2025/NĐ-CP ngày 15/6/2025 của Chính phủ về việc quy định tinh giản biên chế như sau:
“Điều 12. Trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp quản lý đối tượng tinh giản biên chế
…
3. Lập danh sách đối tượng tinh giản biên chế và dự toán số tiền trợ cấp cho từng đối tượng tinh giản biên chế trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.”
Từ các quy định trên, có thể khẳng định rằng Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh giữ vai trò trung tâm trong việc tổ chức, điều hành và chịu trách nhiệm toàn diện về quá trình thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại địa phương mình, nhằm thực hiện hiệu quả mô hình chính quyền địa phương 02 cấp theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Cụ thể, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức triển khai, thẩm định và bảo đảm kinh phí thực hiện tinh giản biên chế, trong đó có sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ban, ngành có liên quan như Sở Nội vụ và Sở Tài chính. Đồng thời, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh còn phải thực hiện nhiệm vụ tổng hợp kết quả, đánh giá, lập dự toán ngân sách và báo cáo định kỳ về tình hình tinh giản biên chế với cơ quan Trung ương theo đúng thời hạn và quy định pháp luật.
Về phía Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, trách nhiệm không chỉ dừng lại ở việc phê duyệt danh sách và kinh phí tinh giản biên chế mà còn bao gồm nghĩa vụ kiểm tra, xử lý vi phạm, phục hồi lại trật tự công vụ khi có sai phạm và đặc biệt là chịu trách nhiệm trực tiếp về các quyết định liên quan đến tinh giản biên chế theo thẩm quyền.
Như vậy, việc phân định rõ ràng và đầy đủ các trách nhiệm giữa cơ quan (Ủy ban nhân dân cấp tỉnh) và cá nhân người đứng đầu (Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh) là cơ sở pháp lý quan trọng nhằm đảm bảo quá trình tinh giản biên chế được thực hiện đúng quy định, công khai, minh bạch, tiết kiệm ngân sách và phù hợp với yêu cầu tổ chức bộ máy hành chính trong mô hình chính quyền 02 cấp hiện nay.
Trân trọng./.
