Tử tù có được phép kết hôn hay không? Tử tù muốn đăng ký kết hôn thì phải đáp ứng những điều kiện gì theo quy định?

Luật sư cho tôi hỏi: Tôi có người em là tử tù, đang chờ thi hành án tử hình. Em tôi muốn kết hôn với bạn trai của mình, trước khi thi hành án. Tôi thắc mắc liệu nó có được phép kết hôn trong tình huống này không và nếu được, thì cần phải đáp ứng những điều kiện gì theo quy định của pháp luật. Tôi cũng muốn biết quy trình đăng ký kết hôn sẽ được thực hiện ra sao trong trường hợp của em tôi.

Trả lời:

1. Tử tù có được phép kết hôn hay không? Tử tù muốn đăng ký kết hôn thì phải đáp ứng những điều kiện gì theo quy định?

Căn cứ theo quy định Điều 8 Luật Hôn nhân gia đình 2014 về điều kiện kết hôn như sau:

“Điều 8. Điều kiện kết hôn

1. Nam, nữ kết hôn với nhau phải tuân theo các điều kiện sau đây:

a) Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên;

b) Việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định;

c) Không bị mất năng lực hành vi dân sự;

d) Việc kết hôn không thuộc một trong các trường hợp cấm kết hôn theo quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 2 Điều 5 của Luật này.

2. Nhà nước không thừa nhận hôn nhân giữa những người cùng giới tính.”

Theo khoản 2 Điều 5 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, quy định về việc bảo vệ chế độ hôn nhân và gia đình như sau:

“Điều 5. Bảo vệ chế độ hôn nhân và gia đình

2. Cấm các hành vi sau đây:

a) Kết hôn giả tạo, ly hôn giả tạo;

b) Tảo hôn, cưỡng ép kết hôn, lừa dối kết hôn, cản trở kết hôn;

c) Người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người đang có chồng, có vợ;

d) Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; giữa những người có họ trong phạm vi ba đời; giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi; giữa người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, cha chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, cha dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng;

đ) Yêu sách của cải trong kết hôn;

e) Cưỡng ép ly hôn, lừa dối ly hôn, cản trở ly hôn;

g) Thực hiện sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản vì mục đích thương mại, mang thai hộ vì mục đích thương mại, lựa chọn giới tính thai nhi, sinh sản vô tính;

h) Bạo lực gia đình;

i) Lợi dụng việc thực hiện quyền về hôn nhân và gia đình để mua bán người, bóc lột sức lao động, xâm phạm tình dục hoặc có hành vi khác nhằm mục đích trục lợi.”

Theo đó, nam nữ có quyền kết hôn với nhau khi thõa mãn các điều kiện sau:

- Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên;

- Việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định;

- Không bị mất năng lực hành vi dân sự;

- Việc kết hôn không thuộc một trong các trường hợp sau:

+ Kết hôn giả tạo, ly hôn giả tạo;

+ Tảo hôn, cưỡng ép kết hôn, lừa dối kết hôn, cản trở kết hôn;

+ Người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người đang có chồng, có vợ;

+ Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; giữa những người có họ trong phạm vi ba đời; giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi; giữa người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, cha chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, cha dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng.

2. Việc đăng ký kết hôn của tử tù sẽ được thực hiện như thế nào?

Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 18 Luật Hộ tịch 2014 quy định về thủ tục đăng ký kết hôn thì hai bên nam, nữ nộp tờ khai đăng ký kết hôn theo mẫu quy định cho cơ quan đăng ký hộ tịch và cùng có mặt khi đăng ký kết hôn.

Mà theo quy định tại khoản 17 Điều 3 Luật Thi hành án hình sự 2019 quy định như sau:

“Điều 3. Giải thích từ ngữ

17. Trích xuất là việc thực hiện quyết định của cơ quan, người có thẩm quyền theo quy định của Luật này đưa phạm nhân, người bị kết án tử hình hoặc người chấp hành biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng ra khỏi nơi quản lý và chuyển giao cho cơ quan, người có thẩm quyền để phục vụ hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, khám bệnh, chữa bệnh, quản lý giam giữ, giáo dục cải tạo trong thời hạn nhất định.”

Theo quy định, tử tù chỉ được phép trích xuất ra khỏi nơi quản lý và chuyển giao cho cơ quan, người có thẩm quyền để phục vụ các hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, khám chữa bệnh, quản lý giam giữ hoặc giáo dục cải tạo trong thời hạn nhất định. Như vậy, tử tù không thể rời khỏi nơi giam giữ với lý do đăng ký kết hôn. Do đó, dù pháp luật không cấm tử tù kết hôn, nhưng họ không thể thực hiện việc đăng ký kết hôn theo quy định pháp luật hiện hành.

3. Trong chế độ hôn nhân và gia đình thì nhà nước có trách nhiệm gì?

Căn cứ theo quy định tại khoản 4 Điều 2 Luật Hôn nhân gia đình 2014 quy định về nguyên tắc cơ bản của chế độ hôn nhân và gia đình như sau:

“Điều 2. Những nguyên tắc cơ bản của chế độ hôn nhân và gia đình

1. Hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, một vợ một chồng, vợ chồng bình đẳng.

2. Hôn nhân giữa công dân Việt Nam thuộc các dân tộc, tôn giáo, giữa người theo tôn giáo với người không theo tôn giáo, giữa người có tín ngưỡng với người không có tín ngưỡng, giữa công dân Việt Nam với người nước ngoài được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ.

3. Xây dựng gia đình ấm no, tiến bộ, hạnh phúc; các thành viên gia đình có nghĩa vụ tôn trọng, quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ nhau; không phân biệt đối xử giữa các con.

4. Nhà nước, xã hội và gia đình có trách nhiệm bảo vệ, hỗ trợ trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật thực hiện các quyền về hôn nhân và gia đình; giúp đỡ các bà mẹ thực hiện tốt chức năng cao quý của người mẹ; thực hiện kế hoạch hóa gia đình.

5. Kế thừa, phát huy truyền thống văn hóa, đạo đức tốt đẹp của dân tộc Việt Nam về hôn nhân và gia đình.”

Theo đó, trong chế độ hôn nhân và gia đình, nhà nước có trách nhiệm bảo vệ và hỗ trợ trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật trong việc thực hiện các quyền về hôn nhân và gia đình; đồng thời, giúp đỡ các bà mẹ thực hiện tốt vai trò cao quý của mình và thúc đẩy thực hiện kế hoạch hóa gia đình.

Trân trọng./.