Nhà, đất đang thế chấp ngân hàng có làm di chúc được không?
Luật sư cho tôi hỏi: Trường hợp người thừa kế nhận tài sản là nhà đất đang thế chấp, thì họ có cần phải thanh toán hết nợ vay ngân hàng trước khi có thể sở hữu hoàn toàn tài sản đó không?
MỤC LỤC
3. Nhà, đất đang thế chấp ngân hàng có làm di chúc được không?
Trả lời:
1. Thế chấp là gì?
Căn cứ theo Điều 317 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:
“Điều 317. Thế chấp tài sản
1. Thế chấp tài sản là việc một bên (sau đây gọi là bên thế chấp) dùng tài sản thuộc sở hữu của mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ và không giao tài sản cho bên kia (sau đây gọi là bên nhận thế chấp).
2. Tài sản thế chấp do bên thế chấp giữ. Các bên có thể thỏa thuận giao cho người thứ ba giữ tài sản thế chấp.”
2. Nghĩa vụ bên thế chấp
Căn cứ theo Điều 320 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:
“Điều 320. Nghĩa vụ của bên thế chấp
1. Giao giấy tờ liên quan đến tài sản thế chấp trong trường hợp các bên có thỏa thuận, trừ trường hợp luật có quy định khác.
2. Bảo quản, giữ gìn tài sản thế chấp.
3. Áp dụng các biện pháp cần thiết để khắc phục, kể cả phải ngừng việc khai thác công dụng tài sản thế chấp nếu do việc khai thác đó mà tài sản thế chấp có nguy cơ mất giá trị hoặc giảm sút giá trị.
4. Khi tài sản thế chấp bị hư hỏng thì trong một thời gian hợp lý bên thế chấp phải sửa chữa hoặc thay thế bằng tài sản khác có giá trị tương đương, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
5. Cung cấp thông tin về thực trạng tài sản thế chấp cho bên nhận thế chấp.
6. Giao tài sản thế chấp cho bên nhận thế chấp để xử lý khi thuộc một trong các trường hợp xử lý tài sản bảo đảm quy định tại Điều 299 của Bộ luật này.
7. Thông báo cho bên nhận thế chấp về các quyền của người thứ ba đối với tài sản thế chấp, nếu có; trường hợp không thông báo thì bên nhận thế chấp có quyền hủy hợp đồng thế chấp tài sản và yêu cầu bồi thường thiệt hại hoặc duy trì hợp đồng và chấp nhận quyền của người thứ ba đối với tài sản thế chấp.
8. Không được bán, thay thế, trao đổi, tặng cho tài sản thế chấp, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 và khoản 5 Điều 321 của Bộ luật này.”
3. Nhà, đất đang thế chấp ngân hàng có làm di chúc được không?
Căn cứ theo Điều 321 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về quyền của bên thế chấp:
“Điều 321. Quyền của bên thế chấp
1. Khai thác công dụng, hưởng hoa lợi, lợi tức từ tài sản thế chấp, trừ trường hợp hoa lợi, lợi tức cũng là tài sản thế chấp theo thỏa thuận.
2. Đầu tư để làm tăng giá trị của tài sản thế chấp.
3. Nhận lại tài sản thế chấp do người thứ ba giữ và giấy tờ liên quan đến tài sản thế chấp do bên nhận thế chấp giữ khi nghĩa vụ được bảo đảm bằng thế chấp chấm dứt hoặc được thay thế bằng biện pháp bảo đảm khác.
4. Được bán, thay thế, trao đổi tài sản thế chấp, nếu tài sản đó là hàng hóa luân chuyển trong quá trình sản xuất, kinh doanh. Trong trường hợp này, quyền yêu cầu bên mua thanh toán tiền, số tiền thu được, tài sản hình thành từ số tiền thu được, tài sản được thay thế hoặc được trao đổi trở thành tài sản thế chấp.
Trường hợp tài sản thế chấp là kho hàng thì bên thế chấp được quyền thay thế hàng hóa trong kho, nhưng phải bảo đảm giá trị của hàng hóa trong kho đúng như thỏa thuận.
5. Được bán, trao đổi, tặng cho tài sản thế chấp không phải là hàng hóa luân chuyển trong quá trình sản xuất, kinh doanh, nếu được bên nhận thế chấp đồng ý hoặc theo quy định của luật.
6. Được cho thuê, cho mượn tài sản thế chấp nhưng phải thông báo cho bên thuê, bên mượn biết về việc tài sản cho thuê, cho mượn đang được dùng để thế chấp và phải thông báo cho bên nhận thế chấp biết.”
Như vậy, khi thế chấp tài sản ở ngân hàng vẫn có thể làm di chúc để lại tài sản nhưng phải được sự đồng ý của ngân hàng đang nhận thế chấp tài sản. Khi thực hiện thủ tục lập di chúc, bạn gửi đơn yêu cầu ngân hàng hỗ trợ việc đối chiếu bản chính tại phòng công chứng. Khi đó, ngân hàng sẽ cử nhân viên đem bản chính giấy chứng nhận nhà đất đến phòng công chứng để nhân viên phòng công chứng đối chiếu.
Trong trường hợp người làm di chúc mất đi mà khoản nợ của ngân hàng vẫn còn thì người nhận tài sản theo di chúc sẽ tiếp tục hoàn thành nghĩa vụ thế chấp cho ngân hàng trong phạm vi di sản người mất để lại.
Nếu người nhận thừa kế đã thực hiện xong nghĩa vụ thế chấp trước thời điểm mở thừa kế thì người nhận thừa kế sẽ được phía ngân hàng trả lại giấy chứng nhận nhà đất. Sau đó liên hệ với phòng đăng ký đất đai để xóa thế chấp và sang tên mình.
Trường hợp người thừa kế nhận tài sản là nhà đất đang thế chấp, họ sẽ cần phải giải quyết nợ vay ngân hàng trước khi có thể sở hữu hoàn toàn tài sản đó. Dưới đây là lý do:
- Quyền sở hữu tài sản: Nhà đất đang thế chấp cho ngân hàng thì ngân hàng có quyền ưu tiên thu hồi nợ từ tài sản này nếu khoản vay chưa được trả hết. Vì vậy, dù người thừa kế có quyền nhận tài sản theo di chúc, nhưng quyền sở hữu thực sự của họ sẽ bị hạn chế cho đến khi khoản vay được thanh toán.
- Nghĩa vụ trả nợ: Người thừa kế sẽ phải tiếp nhận nghĩa vụ trả nợ từ khoản vay mà người để lại di chúc (di chúc) đã ký kết với ngân hàng, nếu không có thỏa thuận khác. Nếu không thanh toán nợ, ngân hàng có quyền yêu cầu xử lý tài sản để thu hồi nợ.
- Quy trình giải quyết nợ: Người thừa kế có thể quyết định trả hết nợ vay để có thể nhận tài sản hoàn toàn, hoặc có thể thương lượng với ngân hàng để gia hạn hoặc tìm phương án thanh toán khác.
Trân trọng./.
