Miễn chấp hành án phạt tù là gì? Khi nào phạm nhân được miễn chấp hành án phạt tù?

Luật sư cho tôi hỏi: Hàng xóm nhà tôi sắp phải chấp hành hình phạt 36 tháng tù giam vì tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản nhưng nghe bảo được miễn chấp hành án phạt do bị mắc bệnh hiểm nghèo. Tôi thắc mắc trường hợp nào thì phạm nhân sẽ được miễn chấp hành án phạt tù vậy ạ? Nhờ luật sư giải đáp giúp tôi.

MỤC LỤC

1. Miễn chấp hành án phạt tù là gì?

2. Khi nào phạm nhân được miễn chấp hành án phạt tù?

Trả lời:

1. Miễn chấp hành án phạt tù là gì?

Hiện nay, hệ thống pháp luật Việt Nam chưa có một định nghĩa chính thức và cụ thể về thuật ngữ "miễn chấp hành án phạt tù" trong các văn bản quy phạm pháp luật. Mặc dù vậy, ta có thể dựa theo giải thích trong Từ điển Luật học, định nghĩa “miễn chấp hành hình phạt” như sau: Miễn chấp hành hình phạt là không buộc người phạm tội bị kết án phải chấp hành hình phạt đã tuyên nhưng chưa chấp hành, thể hiện chính sách nhân đạo và để khuyến khích những người bị kết án cải tạo tốt.

Như vậy, có thể hiểu “miễn chấp hành án phạt tù” là việc người bị kết án phạt tù được miễn không phải chấp hành phần hình phạt tù còn lại hoặc toàn bộ án phạt tù đã được tòa án tuyên, dựa trên các căn cứ pháp lý và điều kiện cụ thể. Việc này xuất phát từ nguyên tắc nhân đạo của pháp luật, xem xét đến hoàn cảnh đặc biệt của người phạm tội như lý do sức khỏe, gia đình, quá trình tích cực cải tạo hoặc vào dịp đặc biệt, quan trọng của đất nước.

2. Khi nào phạm nhân được miễn chấp hành án phạt tù?

Theo Điều 62 Bộ luật Hình sự năm 2015, quy định về các trường hợp phạm nhân được miễn chấp hành án phạt tù như sau:

“Điều 62. Miễn chấp hành hình phạt

1. Người bị kết án được miễn chấp hành hình phạt khi được đặc xá hoặc đại xá.

2. Người bị kết án cải tạo không giam giữ hoặc tù có thời hạn đến 03 năm chưa chấp hành hình phạt thì theo đề nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát, Tòa án có thể quyết định miễn chấp hành hình phạt, nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Sau khi bị kết án đã lập công;

b) Mắc bệnh hiểm nghèo;

c) Chấp hành tốt pháp luật, có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn và xét thấy người đó không còn nguy hiểm cho xã hội nữa.

3. Người bị kết án phạt tù có thời hạn trên 03 năm, chưa chấp hành hình phạt nếu đã lập công lớn hoặc mắc bệnh hiểm nghèo và người đó không còn nguy hiểm cho xã hội nữa, thì theo đề nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát, Tòa án có thể quyết định miễn chấp hành toàn bộ hình phạt.

4. Người bị kết án phạt tù đến 03 năm, đã được tạm đình chỉ chấp hành hình phạt, nếu trong thời gian được tạm đình chỉ mà đã lập công hoặc chấp hành tốt pháp luật, hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn và xét thấy người đó không còn nguy hiểm cho xã hội nữa, thì theo đề nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát, Tòa án có thể quyết định miễn chấp hành phần hình phạt còn lại.

5. Người bị kết án phạt tiền đã tích cực chấp hành được một phần hình phạt nhưng bị lâm vào hoàn cảnh kinh tế đặc biệt khó khăn kéo dài do thiên tai, hỏa hoạn, tai nạn hoặc ốm đau gây ra mà không thể tiếp tục chấp hành được phần hình phạt còn lại hoặc lập công lớn, thì theo đề nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát, Tòa án có thể quyết định miễn chấp hành phần tiền phạt còn lại.

6. Người bị phạt cấm cư trú hoặc quản chế, nếu đã chấp hành được một phần hai thời hạn hình phạt và cải tạo tốt, thì theo đề nghị của cơ quan thi hành án hình sự cấp huyện nơi người đó chấp hành hình phạt, Tòa án có thể quyết định miễn chấp hành phần hình phạt còn lại.

7. Người được miễn chấp hành hình phạt theo quy định tại Điều này vẫn phải thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ dân sự do Tòa án tuyên trong bản án.

Theo đó, phạm nhân được miễn chấp hành án phạt tù khi thuộc một trong các trường hợp sau:

- Được đặc xá hoặc đại xá;

- Bị kết án tù có thời hạn đến 03 năm chưa chấp hành hình phạt mà:

+ Sau khi bị kết án đã lập công;

+ Mắc bệnh hiểm nghèo;

+ Chấp hành tốt pháp luật, có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn và xét thấy người đó không còn nguy hiểm cho xã hội nữa.

- Bị kết án phạt tù có thời hạn trên 03 năm, chưa chấp hành hình phạt nếu đã lập công lớn hoặc mắc bệnh hiểm nghèo và xét thấy người đó không còn nguy hiểm cho xã hội nữa;

- Bị kết án phạt tù đến 03 năm, đã được tạm đình chỉ chấp hành hình phạt, nếu trong thời gian được tạm đình chỉ mà đã lập công hoặc chấp hành tốt pháp luật, hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn và xét thấy người đó không còn nguy hiểm cho xã hội nữa.

Đặc biệt, cần lưu ý, người được miễn chấp hành hình phạt theo quy định tại Điều 62 Bộ luật Hình sự năm 2015 vẫn phải thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ dân sự do Tòa án tuyên trong bản án.

Trân trọng./.