1. Giải thích từ ngữ

Đào ngũ được hiểu là hành vi rời bỏ hàng ngũ quân đội nhằm trốn tránh nghĩa vụ trong thời chiến hoặc đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm hoặc gây hậu quả nghiêm trọng.

2. Tội danh

“Điều 402. Tội đào ngũ

1. Người nào rời bỏ hàng ngũ quân đội nhằm trốn tránh nghĩa vụ trong thời chiến hoặc đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm hoặc gây hậu quả nghiêm trọng, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

a) Là chỉ huy hoặc sĩ quan;

b) Lôi kéo người khác phạm tội;

c) Mang theo, vứt bỏ vũ khí, trang bị kỹ thuật quân sự hoặc tài liệu bí mật quân sự;

d) Gây hậu quả rất nghiêm trọng.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị phạt tù từ 05 năm đến 12 năm:

a) Trong chiến đấu;

b) Trong khu vực có chiến sự;

c) Trong khi thực hiện nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn;

d) Trong tình trạng khẩn cấp;

đ) Gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.”

3. Cấu thành tội phạm

3.1. Khách thể của tội phạm

Khách thể của tội đào ngũ là sự xâm phạm đến kỷ luật quân đội và hiệu quả chiến đấu của lực lượng vũ trang. Hành vi này làm giảm khả năng chiến đấu của quân đội, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, gây tổn hại đến hoạt động và tổ chức của lực lượng vũ trang.

3.2. Mặt khách quan của tội phạm

Hành vi trong tội đào ngũ bao gồm:

• Rời bỏ đơn vị: Quân nhân hoặc cán bộ quân đội tự ý rời bỏ đơn vị mà không có sự cho phép của cấp trên hoặc không có lý do chính đáng. Ví dụ: Một quân nhân trong thời gian chiến đấu bỏ trốn khỏi trận địa mà không có sự cho phép.
• Không thực hiện nghĩa vụ quân sự: Không thực hiện các nhiệm vụ được giao hoặc bỏ nhiệm vụ quân sự trong thời gian nghĩa vụ quân sự, bao gồm cả trong thời gian chiến đấu hoặc hoạt động quân sự. Ví dụ: Một cán bộ quân đội không đến đơn vị hoặc không tham gia vào các hoạt động quân sự mà không có lý do chính đáng.

Hành vi này có thể dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng, bao gồm:

• Giảm khả năng chiến đấu: Gây ra sự thiếu hụt nhân sự trong đơn vị, làm giảm khả năng chống lại địch hoặc thực hiện các nhiệm vụ quân sự.
• Tổn hại đến kỷ luật quân đội: Làm giảm sự tổ chức, kỷ luật trong quân đội, ảnh hưởng đến tinh thần và sự đồng lòng của các thành viên.
• Tạo điều kiện cho địch: Có thể tạo cơ hội cho địch tấn công hoặc chiếm lĩnh các vị trí quan trọng nếu lực lượng vũ trang bị suy yếu do thiếu quân nhân.

Cần chứng minh rằng hành vi đào ngũ là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến các hậu quả đã xảy ra. Ví dụ, nếu việc bỏ trốn khỏi đơn vị dẫn đến việc thiếu nhân sự trong một chiến dịch quân sự và làm giảm khả năng hoàn thành nhiệm vụ, thì mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả cần được làm rõ.

3.3. Mặt chủ quan của tội phạm

Tội phạm được thực hiện do lỗi cố ý trực tiếp. Người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó và mong muốn hậu quả xảy ra.

Động cơ của hành vi đào ngũ có thể bao gồm:

• Thiếu quyết tâm hoặc không muốn chiến đấu: Quân nhân hoặc cán bộ không muốn tham gia vào các hoạt động chiến đấu hoặc nhiệm vụ quân sự do cảm thấy không đủ sức lực, tinh thần hoặc không đồng ý với các nhiệm vụ được phân công.
• Sợ hãi hoặc hoang mang: Đối mặt với nguy hiểm hoặc áp lực trong chiến đấu, cá nhân có thể rời bỏ đơn vị hoặc không thực hiện nhiệm vụ do cảm giác sợ hãi hoặc hoang mang.
• Lợi ích cá nhân: Đôi khi cá nhân có thể bỏ trốn để tìm kiếm lợi ích cá nhân hoặc tránh những tình huống mà họ không muốn đối mặt.

Mục đích của hành vi đào ngũ có thể là để tránh nhiệm vụ quân sự, giảm nguy cơ đối mặt với tình huống nguy hiểm hoặc đơn giản là do thiếu quyết tâm hoặc tinh thần chiến đấu.

3.4. Chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội đào ngũ là chủ thể đặc biệt, chỉ những người được quy định tại Điều 392 Bộ luật Hình sự mới có thể thực hiện tội phạm, bao gồm:

- Quân nhân tại ngũ, công nhân, viên chức quốc phòng.

- Quân nhân dự bị trong thời gian tập trung huấn luyện.

- Dân quân, tự vệ trong thời gian phối thuộc với quân đội trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu.

- Công dân được trưng tập vào phục vụ trong quân đội.

Ngoài ra, chủ thể của tội phạm này phải là người có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự và từ đủ 16 tuổi trở lên.

Trân trọng./.