1. Giải thích từ ngữ

Vi phạm việc niêm phong, kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản được hiểu là hành vi của người được giao giữ tài sản đã bị kê biên, bị niêm phong, bị phong tỏa hoặc vật chứng bị niêm phong, đã phá hủy niêm phong, tiêu dùng, chuyển nhượng, đánh tráo, cất giấu hoặc hủy hoại tài sản bị kê biên.

2. Tội danh

“Điều 385. Tội vi phạm việc niêm phong, kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản

1. Người nào được giao giữ, quản lý tài sản bị kê biên, bị niêm phong hoặc vật chứng bị niêm phong, tài khoản bị phong tỏa mà thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:

a) Phá hủy niêm phong, giải tỏa việc phong tỏa tài khoản mà không có quyết định của người có thẩm quyền;

b) Tiêu dùng, chuyển nhượng, đánh tráo, cất giấu hoặc hủy hoại tài sản bị kê biên.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

a) Dẫn đến việc giải quyết vụ án, vụ việc bị sai lệch;

b) Dẫn đến bị can, bị cáo, người bị kết án, người phải thi hành án, người có nghĩa vụ thi hành án tẩu tán tài sản và không thi hành được nghĩa vụ thi hành án với số tiền 100.000.000 đồng trở lên.

3. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”

3. Cấu thành tội phạm

3.1. Khách thể của tội phạm

Tội phạm tội vi phạm việc niêm phong, kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản xâm phạm đến hoạt động bình thường của cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan thi hành án. Bên cạnh đó, tội phạm này xâm phạm đến trật tự quản lý kinh tế của Nhà nước, cụ thể là sự an toàn và trật tự trong việc quản lý tài sản và tài khoản của các cá nhân, tổ chức.

3.2. Mặt khách quan của tội phạm

Hành vi khách quan của tội phạm này là hành vi vi phạm các quy định về việc niêm phong, kê biên tài sản hoặc phong tỏa tài khoản. Hành vi này có thể bao gồm:

• Hành vi vi phạm việc niêm phong tài sản: Hành vi này xảy ra khi một cá nhân hoặc tổ chức phá hủy, làm hư hại hoặc di chuyển niêm phong trên tài sản đã được cơ quan có thẩm quyền thực hiện niêm phong. Niêm phong tài sản là biện pháp bảo đảm nhằm giữ nguyên trạng tài sản để phục vụ cho quá trình điều tra, xét xử hoặc thi hành án. Việc phá hủy niêm phong không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật mà còn gây nguy cơ tài sản bị tẩu tán hoặc thay đổi, ảnh hưởng đến quá trình điều tra hoặc xét xử.
• Hành vi vi phạm việc kê biên tài sản: Hành vi này bao gồm các hoạt động như bán, tẩu tán, che giấu hoặc sử dụng trái phép tài sản đã bị kê biên theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền. Kê biên tài sản là biện pháp bảo đảm nhằm giữ nguyên hiện trạng của tài sản để thực hiện nghĩa vụ tài chính hoặc bảo đảm cho việc thi hành án. Khi cá nhân hoặc tổ chức thực hiện các hành vi này, họ đã cố tình vi phạm lệnh kê biên, làm mất mát hoặc thay đổi tài sản, từ đó gây thiệt hại đến quyền lợi của các bên liên quan.
• Hành vi vi phạm việc phong tỏa tài khoản: Hành vi này xảy ra khi một cá nhân hoặc tổ chức thực hiện giao dịch, chuyển tiền hoặc rút tiền từ tài khoản đã bị phong tỏa theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền. Phong tỏa tài khoản là biện pháp nhằm giữ nguyên số dư của tài khoản để bảo đảm quyền lợi của các bên liên quan trong quá trình điều tra hoặc thi hành án. Việc vi phạm phong tỏa tài khoản không chỉ làm thất thoát tài sản mà còn cản trở việc thực thi pháp luật.

Hậu quả của hành vi này có thể là sự mất mát, hư hỏng hoặc giảm giá trị tài sản; mất khả năng quản lý hoặc thu hồi tài sản do Nhà nước hoặc cơ quan có thẩm quyền quản lý. Hậu quả này không phải là dấu hiệu bắt buộc để cấu thành tội phạm, nhưng nếu có thì sẽ làm tăng mức độ nghiêm trọng của tội phạm.

Phải có mối quan hệ nhân quả giữa hành vi vi phạm và hậu quả thực tế, nếu có. Nghĩa là, hành vi vi phạm phải là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến hậu quả.

3.3. Mặt chủ quan của tội phạm

Người phạm tội thực hiện hành vi với lỗi cố ý. Họ nhận thức rõ hành vi vi phạm và hậu quả có thể xảy ra, nhưng vẫn cố tình thực hiện. Lỗi ở đây có thể là cố ý trực tiếp hoặc cố ý gián tiếp.

Động cơ của hành vi vi phạm có thể xuất phát từ việc muốn trục lợi cá nhân, tránh mất mát tài sản hoặc muốn cản trở quá trình xử lý của cơ quan có thẩm quyền.

Mục đích của người phạm tội thường là nhằm bảo vệ tài sản của mình hoặc của người khác, trốn tránh trách nhiệm pháp lý hoặc gây khó khăn cho quá trình xử lý tài sản của cơ quan chức năng.

3.4. Chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội này là bất kỳ cá nhân nào có đủ năng lực trách nhiệm hình sự và từ đủ 16 tuổi trở lên. Chủ thể có thể là người sở hữu tài sản, người quản lý tài sản hoặc người có trách nhiệm thực hiện lệnh niêm phong, kê biên, phong tỏa tài khoản.

Trân trọng./.