Luật sư cho tôi hỏi: Gia đình tôi có người thân vừa bị tòa án tuyên phạt tù và phải chấp hành án tại trại giam. Tôi nghe nói trại giam là nơi quản lý phạm nhân, nhưng không rõ cụ thể trại giam do cơ quan nào phụ trách, hoạt động ra sao, có quyền hạn gì? Nhờ luật sư giải đáp giúp tôi.
MỤC LỤC
1. Trại giam là gì?
2. Trại giam do cơ quan nào quản lý?
3. Nhiệm vụ, quyền hạn của trại giam được quy định như thế nào?
Trả lời:
1. Trại giam là gì?
Căn cứ theo quy định tại khoản 2 Điều 11 Luật Thi hành án hình sự năm 2019, cơ quan thi hành án hình sự bao gồm:
“ĐIều 11. Hệ thống tổ chức thi hành án hình sự
…
2. Cơ quan thi hành án hình sự bao gồm:
a) Trại giam thuộc Bộ Công an, trại giam thuộc Bộ Quốc phòng, trại giam thuộc quân khu (sau đây gọi là trại giam);
b) Cơ quan thi hành án hình sự Công an tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi là cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh);
c) Cơ quan thi hành án hình sự Công an huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi là cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện);
d) Cơ quan thi hành án hình sự quân khu và tương đương (sau đây gọi là cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu).”
Theo đó, trại giam là một trong các cơ quan thi hành án hình sự, có chức năng tổ chức việc thi hành án phạt tù đối với phạm nhân.
2. Trại giam do cơ quan nào quản lý?
Căn cứ theo quy định tại Điều 4 Nghị định số 118/2024/NĐ-CP Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật thi hành án hình sự, cơ quan có trách nhiệm quản lý trại giam bao gồm:
“Điều 4. Tổ chức quản lý trại giam
1. Bộ trưởng Bộ Công an chịu trách nhiệm quản lý hệ thống tổ chức, biên chế và hoạt động của trại giam; quyết định việc thành lập, giải thể, sáp nhập, quản lý trại giam, phân trại giam trong trại giam; ban hành danh mục, tiêu chuẩn, định mức xây dựng các hạng mục công trình trại giam, hệ thống kiểm soát an ninh của trại giam thuộc Bộ Công an quản lý.
2. Bộ trưởng Bộ Quốc phòng chịu trách nhiệm quản lý hệ thống tổ chức, biên chế và hoạt động của trại giam; quyết định việc thành lập, giải thể, sáp nhập, quản lý trại giam, phân trại giam trong trại giam; ban hành danh mục, tiêu chuẩn, định mức xây dựng các hạng mục công trình trại giam, hệ thống kiểm soát an ninh của trại giam thuộc Bộ Quốc phòng quản lý.”
Theo đó, Bộ trưởng Bộ Công an chịu trách nhiệm quản lý hệ thống tổ chức, biên chế và hoạt động của trại giam. Còn Bộ trưởng Bộ Quốc phòng chịu trách nhiệm quản lý hệ thống tổ chức, biên chế và hoạt động của trại giam.
3. Nhiệm vụ, quyền hạn của trại giam được quy định như thế nào?
Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 17 Luật Thi hành án hình sự năm 2019, trại giam có các nhiệm vụ, quyền hạn sau:
“Điều 17. Nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của trại giam
1. Trại giam là cơ quan thi hành án phạt tù có nhiệm vụ, quyền hạn sau đây:
a) Tiếp nhận, tổ chức quản lý giam giữ, giáo dục cải tạo phạm nhân;
b) Thông báo cho thân nhân của phạm nhân về việc tiếp nhận phạm nhân và tình hình chấp hành án của người đó;
c) Đề nghị Tòa án có thẩm quyền xem xét, quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù, tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù, tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với phạm nhân theo quy định của pháp luật;
d) Thực hiện lệnh trích xuất của cơ quan, người có thẩm quyền;
đ) Nhận tài sản, tiền mà phạm nhân, thân nhân của phạm nhân tự nguyện nộp tại trại giam để thi hành án, chuyển cho cơ quan thi hành án dân sự nơi Tòa án đã xét xử sơ thẩm vụ án có trụ sở hoặc cơ quan thi hành án dân sự được ủy thác thi hành án; nhận tài sản, tiền do cơ quan thi hành án dân sự chuyển đến để giao cho phạm nhân theo quy định của Luật Thi hành án dân sự;
e) Phối hợp với cơ quan thi hành án dân sự trong việc cung cấp thông tin về nơi chấp hành án phạt tù và việc thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự của phạm nhân, thông tin nơi về cư trú của người chấp hành xong án phạt tù, người được đặc xá, người được miễn chấp hành án phạt tù, người được tha tù trước thời hạn có điều kiện; chuyển giao giấy tờ có liên quan đến phạm nhân phải thi hành hình phạt tiền, tịch thu tài sản, các nghĩa vụ dân sự;
g) Cấp giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt tù, giấy chứng nhận tha tù trước thời hạn có điều kiện;
h) Làm thủ tục giải quyết trường hợp phạm nhân chết;
i) Áp giải, bàn giao phạm nhân là người nước ngoài theo quyết định của Tòa án về việc chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù; tiếp nhận, tổ chức quản lý giam giữ, giáo dục cải tạo phạm nhân là công dân Việt Nam phạm tội và bị kết án phạt tù ở nước ngoài được chuyển giao về Việt Nam để chấp hành án; thực hiện các quy định của Luật này về thi hành án phạt trục xuất;
k) Thực hiện thống kê, báo cáo về thi hành án phạt tù;
l) Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn khác theo quy định của pháp luật.”
Như vậy, trại giam là cơ quan có nhiệm vụ, quyền hạn quan trọng trong công tác thi hành án hình sự. Các nhiệm vụ, quyền hạn của trại giam được quy định cụ thể tại Luật Thi hành án hình sự năm 2019 nhằm bảo đảm việc thi hành án được thực hiện nghiêm minh, công bằng và hiệu quả.
Trân trọng./.
